Veel van de technieken die gemeenten gebruiken om blauwalg in het oppervlaktewater te bestrijden werken niet of zijn zelfs schadelijk voor mens en dier in het water. ‘De meeste methoden tegen blauwalg kunnen op zijn zachtst gezegd de wetenschappelijke toets der kritiek niet doorstaan’.
Dat stelt Miquel Lurling, onderzoeker bij de leerstoelgroep Aquatische Ecologie en Waterkwaliteitsbeheer aan de universiteit van Wageningen. Hij deed onderzoek naar de bestrijding van blauwalg. Deze blauwalg drijft in de zomer als een groene drab op veel plaatsten in het water. De smurrie stinkt en is giftig voor zwemmers.
Blauwalg bestrijden? Beluchten en doorstromen!
In de loop der tijd is er een baaierd aan bestrijdingsmethoden ontwikkeld, waarvan de een nog exotischer aandoet dan de ander. Sommige gemeenten gooien speciaal geprepareerde modderballen in het water, anderen gebruiken bacteriën of gaan de algen met ultrasoon geluid te lijf.
Mede in opdracht van Rijkswaterstaat onderzocht de leerstoelgroep waarvan Lurling deel uitmaakt de meest gangbare anti-alg (met name blauwalg) methoden. De conclusie wordt door hem luid en duidelijk verwoord: de meeste methoden werken niet. ‘Wij hebben zowel op locatie als in het laboratorium gekeken naar de effecten. Vaak gebeurt er niets. Modderballen bijvoorbeeld maken pas verschil als je er bij wijze van spreken zoveel van in het water gooit dat de hele plas gedempt wordt. Dan ben je de blauwalg wel kwijt, ja.’
Ultrasoon
Het gebruik van ultrasoon geluid tegen blauwalg mag populair zijn onder gemeenten, volgens Lurling werkt het averechts en is het nog schadelijk ook. ‘Het geluid zou de cellen van de blauwalg opblazen, maar daar hebben wij niets van gezien. Dat gebeurt wel bij de watervlo, zodat een van de natuurlijke bestrijders van de blauwalg wordt uitgeschakeld. Zelfs voor zwemmers is het geluid niet ongevaarlijk.’
Maar wat helpt dan wel in de strijd tegen de blauwalg?
‘Dat varieert van plek tot plek. Baggeren kan helpen, evenals het zorgen voor een betere doorspoeling of beluchting. Maar ook dat werkt op den duur alleen als tegelijk het voedsel voor de blauwalg wordt teruggebracht.’
Beluchting is een belangrijk onderdeel van waterbeheer en -conditionering. Van nature zullen de meeste vijvers, meren en waterplassen jaarlijks twee perioden ondergaan, waarin gelaagdheid (stratificatie) ontstaat. Er ontstaan dan twee verschillende lagen van het water die in elkaar overgaan via een spronglaag of inversielaag (de thermocline). Vanwege de verschillen in dichtheid tussen de lagen, is de onderste laag (het hypolimnion) geïsoleerd van bijna alle invoer van zuurstof, zolang de gelaagdheid aanhoudt.
Voor waterbeheerders is de zomer juist geen periode van achterover leunen. Wat je juist verwacht als waters langdurig bedekt zijn met een ijslaag, gebeurt in snellere en grotere mate in de zomerse maanden. Zonder beluchting, zullen vele vijvers en waterplassen juist dan een zuurstofarm hypolimnion ontwikkelen. De gevolgen variëren van disbalans in het ecosysteem tot uiteindelijk vissterfte.
Door het verstoren van stratificatie van de vijver, wordt het ecosysteem van de vijver voorzien van voldoende zuurstof, waardoor het verstikkende effect dat anders zou hebben plaatsgevonden, wordt opgeheven.
Stank
Beluchting is ook een belangrijk middel om de accumulatie van organische mest dat op de vijver bodem ontstaat, terug te dringen. Onder lage zuurstofgehaltes, vindt ontleding plaats in een veel trager tempo dan onder geoxygeneerde omstandigheden. Daardoor wordt organisch materiaal heel langzaam afgebroken, in feite, meestal langzamer dan de mate waarin nieuw organisch materiaal wordt gemaakt. Het eindresultaat: een vijver die snel steeds ondieper wordt door ophoping van organisch materiaal. Tegelijkertijd borrelen gassen op vanuit de mest en ontstaat de vieze rotte eieren lucht. Goede beluchting is de oplossing.
Beheer voedingsstoffen
Beluchting is ook een hulpmiddel bij het beheer van voedingsstoffen. Onder anaërobe omstandigheden worden fosforverbindingen oplosbaar, waardoor de fosfor kan worden opgenomen door andere organismen (algen). Door een teveel aan planten of algen, kan echter weer een tekort aan koolstofdioxide ontstaan.
Water dat in beweging blijft, zal minder last krijgen van algengroei. Met adequate beluchting en circulatie kun je water continu in beweging houden. Het werkt preventief tegen algen, het doodt dus geen algen. De circulator wordt gebruikt om het water te mengen en te beluchten. Hierdoor ontstaat er meer zuurstof in het water en wordt de afbraak van organisch vuil gestimuleerd. Dit is belangrijk om algengroei tegen te gaan.
Homogeniseren
Een ander voordeel van stroming creëren, is het homogeniseren van het water. Temperatuur, zuurstofconcentratie, maar ook de EC en pH worden overal in het water gelijk en het voorkomt dat er verschillende lagen in het bassin ontstaan met een eigen EC, pH, temperatuur of zuurstofconcentratie. Voor waterbeheerders is dit vooral belangrijk omdat algen ’s zomers goed groeien in de warme bovenlaag van het water. Wanneer de temperatuur in deze laag omlaag wordt gebracht, worden de algen geremd in hun groei.
Blauwalg
Circulatie van stilstaand water in de strijd tegen blauwalg is dan ook een beproefd principe.
Waar gewone, microalgen in stilstaand water uitzakken, maken blauwalgen gebruik van hun vermogen om met luchtblaasjes drijflagen te vormen. Op die manier winnen ze de competitie om licht. Als je door het water te circuleren de blauwalgen naar dieper lagen dwingt, dan verliezen ze de competitie met de onschadelijke microalgen.
Goede beluchting kan zorgen voor aanzienlijke verbeteringen in het ecosysteem van vijvers en waterplassen. Door het circuleren van water wordt stratificatie geëlimineerd. Hogere zuurstofgehaltes resulteren in snellere en gezondere biotische groei van flora en fauna.
Juist in de zomer
We willen wel aantekenen dat beluchting één van de instrumenten is, die nodig zijn voor holistisch water management. Om een evenwichtig ecosysteem te behouden, moeten andere middelen, waaronder gunstige microben en fysieke verwijdering, worden gecombineerd met beluchting. De uitvoering van deze veelzijdige benadering stelt je als beheerder in staat gezond water te creëren en te behouden. De zomer, helemaal als er kans is op onweer, kan een risicovolle periode zijn als het gaat om het zuurstofgehalte.
Daarom verdient het sterke aanbeveling om tijdens zo’n periode zuurstofgebrek in vijvers en meren te voorkomen door pompen, fonteinen, beluchters, diffusers en circulatoren in werking te stellen en te houden. Dit ook en vooral gedurende de nacht.
Uw boot ijsvrij houden? Een Kasco De-icer is uw beste verdediging tegen kostbare schade aan eigendommen als gevolg van ijsvorming en expansie. Het robuuste en efficiënte ontwerp van een Kasco De-icer levert krachtige prestaties met eenvoud van gebruik en werking. Met meer dan 40 jaar wereldwijde verkoop en installaties, is de Kasco oplossing de keuze voor ijs preventie en bescherming van eigendom.
De Kasco de-icer zorgt met superieure stuwkracht voor beweging van het water. De Kasco ijsbestrijders duwen zo het warme diepere water van onder naar het oppervlakte, waardoor ijsvorming wordt voorkomen of juist voor het creëren van een ijsvrij gebied rond uw boot, dok, pijler of andere eigendommen. Deze ijsvrije zone zal met succes schade door opkruiend ijs voorkomen en kan ook helpen vis en aquatische soorten te beschermen door de gelijktijdige toevoeging van zuurstof in het water tijdens de winter.
Als het lang droog en warm is, duikt de blauwalg op. Blauwalgen of blauwwieren zijn bacteriën die eruit zien als wier. Ze kunnen zeer schadelijk zijn. Welke klachten geven deze plantjes? En wat zijn de oplossingen?
Algen zijn minuscule plantjes die in het water drijven. Ze kunnen zich goed vermenigvuldigen als er voldoende licht is en een hoge temperatuur is. Ze kunnen zo explosief groeien dat er hele lagen van algen ontstaan.
Giftige stoffen
Dit gebeurt vooral wanneer het langere tijd droog en redelijk warm is. Er verdampt dan veel water uit de plassen, terwijl dit niet wordt aangevuld met vers water. Daardoor hopen de bacteriën zich op en vormen ze een laag die op olie lijkt. Uiteindelijk sterven de blauwwieren in zo’n laag af. Ze vormen een stinkende brei en scheiden giftige stoffen af.
Niet ieder zwemwater heeft last van de algen. Vooral stilstaand water wordt snel getroffen, bijvoorbeeld grotere plassen en vijvers die zich in woonwijken bevinden, maar ook kanalen.
Het is moeilijk om van tevoren aan te geven waar de blauwalg toeslaat. De plaatselijke situatie – zoals de diepte van het water, de plantengroei en de verbinding met ander water – speelt een grote rol. Het ene water kan besmet zijn, terwijl een meertje enkele kilometers verderop prima is.
Verschijnselen na het zwemmen
Binnen twaalf uur na het zwemmen in water met blauwwieren kunnen mensen last krijgen van de volgende verschijnselen:
hoofdpijn
huiduitslag op armen of benen
maagkramp, misselijkheid, braken of diarree
koorts
een pijnlijke of rode keel
oorpijn
oogirritaties
lopende neus
gezwollen lippen
Deze verschijnselen houden ongeveer vijf dagen aan en verdwijnen vanzelf. Ieder mens reageert weer anders. Kinderen zijn kwetsbaarder dan volwassenen, omdat zij tijdens het zwemmen eerder water doorslikken. Ook dieren die in het water zijn geweest kunnen klachten krijgen en in het ergste geval overlijden.
Meer weten? Bel Kasco: 06-53 346356 of 0181-770 727
Blauwalg geconstateerd en blauwalg bestrijden? De blauwalg houdt niet van beluchting en waterbeweging. Zie hier de oplossing. Maar hoe werkt dat?
Luchtmengsinstallaties hebben tot doel de plassen in verticale richting te mengen. Hierdoor ontstaat een stroming van het oppervlak naar beneden en weer terug: compressiepompen persen lucht in beluchtingsslangen die op de bodem van de plas liggen. De luchtbellenschermen die zo ontstaan, brengen het water in beweging en zorgen voor stroming in het water. De blauwalgen, die in de bovenste waterlaag voldoende licht hebben om te groeien, worden door de stroming meegevoerd naar het diepe en donkere deel van de plas. Hierdoor worden de algen belemmerd in hun groei en de algenconcentraties in de plas wordt sterk teruggedrongen. Bovendien worden de algen die nog wel aanwezig zijn, verspreid over de waterkolom waardoor ze geen hinderlijke drijflagen meer vormen. Dit systeem is effectief in meren die dieper dan 15 à 20 meter zijn, omdat daar een grote donkere zone aanwezig is waar de groei van de blauwalgen kan worden gehinderd. Maar ook in ondiepere wateren wordt de Kasco apparatuur effectief toegepast.
Meer weten? Bel Kasco: 06-53 346356 of 0181-770 727
Macro-Zyme™ vijver bacteriën bevatten een hoge concentratie van facultatief anaërobe bacteriën die zich snel reproduceren en de organische mest in uw vijver consumeren. Deze hoge concentratie van gunstige bacteriën zal onmiddellijk aan het werk gaan. Ze verteren koolstofatomen, vetten, zetmeel, eiwitten en cellulose materialen in uw vijver, maken de vijver schoon en het waardoor ongewenste geuren verdwijnen.
Het is de perfecte keuze voor de controle en verwijdering van slib en vieze geur, in tanks, vijvers en meren. Eenmaal ingevoerd, Macro-Zyme™ zullen de miljarden vriendelijke en heilzame vijverbacteriën en enzymen de klok rond het water neutraliseren en zuiveren.
Deze geconcentreerde professionele formule was in 1991 het eerste 1-staps onderhoudsprogramma dat natuurlijke bacteriën en enzymen gebruikt. Macro-Zyme™ zal ook nitraten en fosfaten verminderen. Deze vijver bacteriën:
Verminderen geuren in 24 uur of minder
Verwijderen snel dood gras, bladeren, papier, visafval en organische slib
Zorgen voor helder water en herstellen een gezond zuurstofgehalte
Vijver behandeling met Macro-Zyme™ is snel en gemakkelijk. Op de verpakking staat precies de benodigde hoeveelheid per behandeling. Gebruikt u ook een UV-sterilisator in uw watertuin, dan zal u deze voor ten minste 48 uur na de Macro-Zyme™ applicatie moeten uitschakelen om de bacteriën hun werk goed te doen. Macro-Zyme™ is een mengsel van aërobe bacteriën en zal meer effectief zijn met behulp van een beluchting, zoals beluchtings fontein of beluchter.
Het is weer raak. In toenemende mate blijken stilstaande stedelijke wateren te kampen met problemen met de waterkwaliteit, met algenbloei, zuurstofloosheid en in het ergste geval vissterfte of botulisme. Het gaat hierbij voornamelijk om stedelijke wateren met een zogenaamde zichtfunctie of bestemd voor recreatie. Stadswateren met een structureel slechte waterkwaliteit kunnen een risico vormen voor de volksgezondheid of zijn een belemmering voor de functie van het water.
De belangrijkste negatieve effecten die optreden in de stedelijke wateren zijn: stank en onaantrekkelijk zicht op de plas, snelle aanwas van slib, periodiek zeer lage zuurstofgehaltes (of zuurstofloosheid), algenbloei (groenalgen, blauwalgen, kroos), vissterfte, botulisme en risico’s volksgezondheid (botulisme, colibacteriën).
Oplossingen
Systeemgerichtemaatregelen beïnvloeden de hydrologie van het watersysteem. Door systeemmaatregelen te nemen wordt meer of juist minder water van externe bronnen aangevoerd, met als doel het voorkómen van eutrofiëring en dus fenomenen als blauwalgenbloei en vissterfte. Maatregelen bestaan uit b.v. overstorten saneren, watergangen aan- of afkoppelen.
Op inrichting gerichte maatregelen zijn vooral bij niet-natuurlijke wateren vaak noodzakelijk voor het lang in stand houden van een helder water met een zekere biodiversiteit in meerdere groepen planten en dieren. Deze wateren zijn namelijk gevoeliger voor de gevolgen van fluctuaties van bijvoorbeeld temperatuur en nutriëntengehalten, waardoor problemen eerder optreden. Maatregelen kunnen b.v. bestaan uit verdiepen van het water, permanente beluchting en circulatie, inrichten van (voor een deel)natuurlijk oevers, waterbodemproblematiek opheffen.
Op beheer gerichte maatregelen zijn meestal alleen effectief als de hoofdoorzaak van de slechte waterkwaliteit niet in de inrichting of in het systeem zelf is verborgen. Voorbeelden: peilbeheer, visstandsbeheer, tegengaan van bladval, verwijderen van het bodemslib(baggeren), permanente beluchting en circulatie, verminderen van het voeren van vogels en vissen.
Effectgerichte maatregelen bestrijden de waterkwaliteitsproblemen, zonder de achterliggende oorzaak of oorzaken aan te pakken. Effectmaatregelen worden als noodingrepen beschouwd, die gehanteerd worden als de omstandigheden in het veld meer duurzame maatregelen niet mogelijk maken. Voorbeelden: het inbrengen van zuurstof, het circuleren van water, isoleren en verwijderen van blauwalgen, toevoegen van stoffen ter bestrijding van blauwalgen, mengen van de waterkolom.
En monitoren/waarschuwen? Bij aanwezigheid van blauwalgen en ziektes, informatieborden plaatsen is de makkelijkste en meest voorkomende oplossing. Maar stilstaan en achterover leunen betekent dat het probleem zich gaat herhalen. Zeker met de klimaatverandering.
Het inbrengen van zuurstof door middel van beluchters, beluchtingsfonteinen en diffusers en circulatie, zijn beproefde middelen, die relatief eenvoudig en goedkoop zijn.
Blauwalg geconstateerd en bestrijden? Met de verandering van het klimaat en meer zonlicht en warme dagen, neemt ook het blauwalg probleem toe. Vooral in zwemwateren, worden we steeds vaker geconfronteerd met ‘verboden te zwemmen’ waarschuwingen tijdens de zomer. En terecht: blauwalg is giftig. Waterbeheerders is er dan ook alles aan gelegen om hun wateren gezond te houden.
In de afgelopen jaren zijn veel onderzoeken en testen gedaan naar effectieve bestrijding. Veelal komt men uit op dure oplossingen, zoals het afgraven van de bodem.
Korte termijn
Beperkte, maatregelen zoals het afschermen van delen van het recreatiewater met olieschermen of het in beweging brengen van het water leveren in het algemeen te weinig resultaat op. Als de omstandigheden over een wat langere tijd erg gunstig zijn voor algengroei leidt dit nog te vaak tot een niveau dat bij intensief contact met mens of dier ongewenst is.
De geïntegreerde aanpak, zoals getroffen voor de zwemlocatie het Groene Eiland blijkt effectief.
Dit pakket bevat de volgende elementen:
in stand houden van een voldoende hoog zuurstofniveau van het water in de zwembaai
in beweging houden van het water met een pomp
voorkomen van donkere plekken, door het kappen of snoeien van te hoge begroeiing aan de zonzijde van de plas
afspraken met sportvissers om geen lokvoer in de zwembaai te strooien. (Visvoer is bevat veel fosfor.)
beperking bewoning zwembaai door watervogels (uitwerpselen bevatten veel fosfor)
omlaag brengen van het fosforniveau in het water door het uitstrooien van het fosfor bindende middel Phoslock
Nog onvoldoende is uitgezocht wat de onderlinge samenhang van deze maatregelen is. Met andere woorden: we weten in dit stadium nog niet wat de effectiefste combinatie van de genoemde maatregelen is. Ook weten we nog niet hoe groot de veiligheidsmarge is. In andere woorden: hoever moeten we gaan om ook in een seizoen dat bijzonder gunstig is voor algengroei niet het niveau te bereiken dat ongewenst is voor mens of dier.
Lange termijn
Bekend is dat blauwalgen in het algemeen niet in ongewenste hoeveelheden voorkomen in water met voldoende doorstroming.
Daar ligt de link met Kasco apparatuur. Want zowel in ondiepe als diepe wateren wordt onze apparatuur al jaren ingezet om algenbloei in het algemeen, als de blauwalg in het bijzonder, tegen te gaan. Beluchting is vaak de oplossing voor een hele reeks van de meest voorkomende vijver problemen. In het bijzonder bij de behandeling van algen, kan beluchting een aanzienlijke invloed op de algen en aanverwante gezondheid hebben, zelfs als het niet wordt beschouwd als een directe behandeling voor algen.
Meer weten? Bel Kasco: 06-53 346356 of 0181-770 727
